Co dzieje się z nami w czasie snu?
Bez względu na to, ile każdy z nas poświęca czasu w ciągu doby na sen, statystycznie okazuje się, że śpimy średnio przez aż 1/3 całego naszego życia. Sen, a raczej to, co podczas niego dzieje się z naszym organizmem, zwłaszcza umysłem, od dawna fascynuje naukowców, badaczy, ale też zwykłych ludzi. Zważywszy na fakt, że przesypiamy naprawdę solidną część życia, takie zainteresowanie nie powinno nikogo dziwić.
Najbardziej zaś bez wątpienia interesujące jest w tym wszystkim to, skąd się biorą sny, tzn. marzenia senne, czym są, jaki mają związek z naszym życiem i czy mogą zapowiadać przyszłe wydarzenia, czy też stanowią wspomnienia z naszych poprzednich wcieleń? Nie do końca znamy odpowiedzi na te pytania, naukowcy zbadali za to dokładnie samą fizjologię snu i wiemy, co podczas kolejnych jego faz dzieje się z naszym organizmem.
Najważniejszą funkcją snu jest bez wątpienia zapewnienie naszemu ciału i umysłowi odpoczynku po całym dniu czuwania, myślenia i wszelkich innych procesów oraz czynności. Sen jest konieczny, by nasze naruszone rezerwy energetyczne mogły odnowić się dzięki temu „wyłączeniu” umysłu i zmysłów. Ale nie są to bynajmniej jedyne funkcje snu i są też inne powody, dla których śnimy i jest to dla nas absolutnie niezbędne. Marzenia senne, jakie się pojawiają podczas snu, stanowią zupełnie odmienny stan świadomości, co na pewno pozwala naszemu umysłowi odpocząć, ale może to mieć też dla nas głębsze, metafizyczne znaczenie.
Sny pojawiają się w fazie snu, który nazywany jest „snem paradoksalnym”. Mimo iż cały czas śpimy, nasz mózg w tej fazie wykazuje się dużą aktywnością, zaś wszystkie mięśnie naszego ciała, oprócz mięśni gałek ocznych, są rozluźnione. Mięśnie gałek ocznych poruszają się, dlatego faza ta nazwana jest też „fazą szybkich gałek ocznych” i to właśnie ta nazwa, a raczej jej anglojęzyczny skrót – REM, jest najlepiej znana jako określenie tej fazy snu.
Cały proces snu składa się z 5 faz, które powtarzają się naprzemiennie. Najpierw, w I stadium snu, w którym dopiero zasypiamy, nasz mózg pracuje znacznie wolniej niz w stanie czuwania, a także zwalnia się tempo oddychania oraz czynność serca ulega spowolnieniu. W II stadium, która to faza nazywana jest stadium płytkiego snu, w naszym mózgu pojawiają się dość szybkie fale delta. Stadium III i IV stanowią fazy snu płytkiego i głębokiego, które następują po sobie. Wszystkie te etapy określa się zbiorową nazwą snu wolnofalowego, zaś skrótowo nazywa się je NREM.
Po 90 minutach od zaśnięcia aktywność naszego mózgu zaczyna się zwiększać, a także przyspiesza tempo oddychania, praca serca i nasze gałki oczne zaczynają się poruszać. Oznacza to, że weszliśmy w V stadium snu i jednocześnie fazę REM. Faza ta nie trwa długo, gdyż jej łączny czas to nie więcej niż 25% całego czasu, jaki poświęcimy na sen.
Widać zatem, że mimo iż wydaje nam się, że skoro podczas snu tracimy świadomość, to nasz organizm jest zupełnie bezczynny, to tak naprawdę wiele się w nim dzieje. Sen nie jest też letargiem, w który zapadamy i po prostu budzimy się po pewnym czasie bez żadnych zmian i procesów, które by podczas niego zachodziły, gdyż przez czas, który śpimy, w naszym mózgu zmienia się częstotliwość fal mózgowych oraz pojawia się lub zwiększa aktywność tych obszarów mózgu, z których nie korzystamy w czasie dnia. Również tempo naszego oddechu i pracy serca jest zmienne, mimo iż kompletnie nie zdajemy sobie z tego sprawy, ale nie są to wcale wszystkie ukryte przed nami rzeczy dotyczące snów i naprawdę nie można przewidzieć, czy kiedyś poznamy je wszystkie.